مختصر و مفید پیرامون اعتیاد، انواع مواد اعتیاد آور، پیشگیری و درمان آن

از اعتیاد، مواد مخدر و ترک اعتیاد مطالب بسیاری تاکنون گفته شده است. در اینجا می خواهیم در کوتاه ترین مطلب ممکن، اعتیاد، انواع مواد مخدر، ترک اعتیاد و فرایند ترک اعتیاد را تشریح کنیم.

اعتیاد را هرچه می خواهند بنامند؛ از یک بیماری، عارضه، اختلال یا مشکل روحی روانی گرفته تا نوعی عادت؛ فارغ از هر نامی که روی اعتیاد بگذارند، اعتیاد در واقع فرایندی است که فرد مصرف کننده را دچار مشکلات جسمی  و روحی روانیِ ناشی از ماده  ی مصرفی می کند. اعتیاد در واقع یک “بیماری” شناخته می شود، که فرد علی رغم اینکه می داند ماده ای که مصرف می کند عادت آور است و عواقب خطرناک و گاه جبران ناپذیری در پی خواهد داشت، اما باز هم به مصرف ادامه می دهد چون به نوعی گرفتار آن شده است و بدون مصرف آن، فرمان صحیح مغزی برای او صادر نمی شود یا بدون مصرف به وضعیت روحی روانیِ مطلوبی که می خواهد نمی رسد.

شاید خیلی از افراد با فرد دارای اعتیاد به عنوان یک فرد بی اراده برخورد می کنند اما این اصل ماجرا نیست و از لحاظ علمی اعتیاد نوعی بیماری شناخته می شود؛ نوعی بیماری که طی آن فرد مصرف کننده با هر بهانه ای اقدام به مصرفِ یکی از انواع مواد مخدر می کند و پس از اندک زمانی که از مصرف گذشت، دچار یک سری واکنش های هیجانی مانند “احساس خوب و سرخوشی” می شوند. همین واکنش هیجانی نقطه ی شروع اعتیاد و بیمار شدن فرد است.

اعتیاد و دوپامین، علت و معلول یکدیگر

فرد، یک بار ماده ی مخدر را مصرف می کند و به واسطه ی دوپامین آزاد شده در بدن او، احساسِ “خوشی و هیجان” و به اصطلاح احساس “سرخوشی” در او شکل می گیرد و بدن به این احساس و دوپامین آزاد شده برای دستیابی به آن احساس، دچار عادت و وابستگی می شود؛ اما نقطه ی بد ماجرا این است که هربار بعد از مصرف بار اول، برای اینکه به احساس مد نظر برسد باید دوپامینِ بیشتری را آزاد کند و همین وابستگی به دوپامینِ بیشتر باعث می شود مصرف فرد افزایش یابد و اعتیاد او به فلان ماده ی مخدر نیز بیشتر شود.

پس از اینکه مصرف آن ماده ی مخدر در اندازه ی زیاد هم به فرد احساس مطلوب را نداد، اینجاست که فرد به دنبال ماده ی مخدر بالاتر و خطرناک تر می گردد که بتواند این سطح از دوپامین را در وی آزاد کند.

اعتیاد فقط سیگار و مواد تنباکو نیست

همانگونه که مطالعه کردید، اعتیاد از سر ناآگاهی است و یک بیماری است؛ اعتیاد علی رغم تمام تقصیرات و عذر و بهانه هایی که فرد دارای اعتیاد می آورد، بیماری قابل درمانی است چون فرد به عواقب مصرف مواد آگاه است اما نمی تواند سرخود کاری کند. اغلب افراد اعتیاد را صرفا موادی مانند سیگار و تریاک یا هروئین و شیشه می دانند، اما حقیقت این است که به هر نوع ماده ی دارویی که فرد را دچار عادت و اختلالات رفتاری کند  ماده ی اعتیاد آورد گفته می شود؛ برخی دیگر از انواع مواد اعتیاد آور عبارت اند از :

متامفتامین ها، الکل، مواد روان گردان، داروهای بدون نسخه، ماریجوانا و… .

اکنون به بحث پیرامون اعتیاد برمی گردیم؛ مهم نیست اعتیاد چه نامیده شود و یا فرد به چه نوعی از انواع مختلف مواد مخدر دچار است، بهرحال باید پیرامون اعتیاد دو نکته را مد نظر قرار داد قبل از اینکه وضعیت فردِ بیمار از این که هست بدتر شود یا دچار حوادثی چون مرگ و اوردوز شود؛ آن دو نکته یکی “پیشگیری است” و دیگری “درمان”.

پیشگیری:

بهترین روش برای پیشگیری، “دادنِ اطلاعات” است؛ اصولا اطلاعات اولین راه برای جلوگیری از اعتیاد است، بخصوص اگر پیشگیری و تزریق  اطلاعات را از سنین پایین مانندِ سن پیش از نوجوانی و جوانی شروع کنیم. اطلاعات پیرامون مواد مخدر، انواع آنها، عواقب آنها، روشِ نه گفتن به آنها در شرایط مختلف باعث می شود فردِ نوجوان یا جوانی که در موقعیت های مختلفِ مصرف مواد قرار می گیرد بتواند از خود دفاع کرده و به راحتی با نه گفتن از مصرف مواد کناره گیری کند، چون نسبت به مواد مخدر و عواقب آن شناخت دارد. طبق تحقیقات بیشترین میزانِ خطرِ تهدیدِ موادِ مخدر، برای سن ۱۳ تا ۲۰ سالگی است و پس از این سن، خطر کمتری افراد را تهدید می کند چون به شناخت و اطلاعات کافی در این زمینه دست یافته اند.

درمان:

مهم نیست نوع ماده ی مصرفی فرد چیست یا در چه وضعیتی از بیماریِ اعتیاد قرار گرفته است، آنچه مهم است  این است که اعتیاد همواره قابل درمان است و کافی است در این زمینه نه فردِ دارای اعتیاد و نه خانواده و اطرافیان او تردید نکرده و زمان را از دست ندهند. تکنیک هایِ درمانیِ اثربخشی امروزه کشف و آزمایش شده و نتیجه ی مثبت آنها نیز اثبات شده است و تاکنون میلیون ها نفر در سرتاسر جهان در کانون های ترک اعتیاد تحت درمان قرار گرفته اند و به زندگی سالم و سابقی که داشته اند بازگشته اند.

در این مراکز درمانی از طریق متخصصینِ روانپزشک، روان درمانگرها، کارشناس های متخصص مواد مخدر و کارشناس متخصص تغذیه، با ترکیبی از دارودرمانی و رفتار درمانی و با برنامه های دائما در حال تطبیق و تغییر، فرد از ابتدا تحت درمان تخصصی قرار می گیرد. این درمان و برنامه های درمانی آن، طبق ماده ی مصرفی هر فرد و نیز مدت مصرف و سایر ویژگی های تاثیرگذار در درمان، از یک فرد بیمار به فرد دیگر تغییر می کند.