شناخت اعتیاد از منظر مکانیسم های علمی و فیزیولوژی

انجمن پزشکی آمریکا برای اولین بار در سال ۱۹۸۷ وابستگی الکلی و سایر وابستگی ها به مواد مخدر را به عنوان بیماری شناسایی کرد. همچنین در همان سال این انجمن اعتیاد را به عنوان یک بیماری به رسمیت شناخت. انجمن پرستاران آمریکا تخمین می زنند که بین ۶ تا ۷ درصد از پرستاران تحت تاثیر مساله ی سوءمصرف مواد مخدر و الکل، از خود قضاوت های نادرستی نشان دهند. همچنین پزشکان بر این باورند که اعتیاد می تواند پرستاران را در معرض خود قرار داده و گاها شاهد اعتیاد در بین پرستارانی باشیم که با افراد بیمار در این زمینه دائم در تماس اند.

در این مقاله برآنیم تا شرح دهیم چگونه مکانیسم اعتیاد رخ می دهد و چه فرایندی طی می شود تا اعتیاد در یک فرد به وقوع بپیوندد. تمایل یک فرد دارای اعتیاد به مواد مخدر و الکل را می توان به مکانیسم های عصب شناسی فیزیکی که در بدن او رخ می دهد نسبت داد.

به عنوان مثال تحت تاثیر مستقیم مواد، فرد معتاد در وضعیت هوشیاریِ تغییریافته ای قرار گرفته است و امروزه با پیشرفت تکنولوژی می توان با تکنیک های عکس برداری این تغییرات را اندازه گیری کرد. این امر باعث شده پزشکان و پرستاران نیز تحت تاثیر قضاوت قرار نگیرند و مزیت هایی برای آنها به همراه داشته است تا مکانیسم ها و تغییراتی که در بدن فرد دارای اعتیاد  صورت گرفته است را بهتر شناسایی کنند و بهتر بتوانند بیماری را درک کنند.

همه ی مردم اعتیاد را به عنوان بیماری نمی شناسند و هنوز هم هستند کسانی که اعتیاد را نوعی شکست اخلاقی یا نوعی فقدان قدرت اراده می دانند. شناخت مکانیسم های بیولوژیکی که باعث بوجود آمدن اعتیاد می شود، به دیگران کمک می کند تا مساله ی اعتیاد را بهتر شناخته و بهتر بتوانند برای درمان آن اقدام کنند و این شناخت متعاقبا باعث می شود درمان همراه با خروجی های اثربخش تری باشد.

الکل و سایر مواد مخدر، به عنوان اعتیادی مزمن شناخته می شوند که در طول زمان رشد کرده و توسعه می یابند. اعتیاد عارضه هایی را نه تنها برای خود فرد بلکه برای اجتماع و خانواده نیز به همراه خواهد داشت. در ادامه ی این مقاله سعی می کنیم تا اعتیاد را از زاویه ی مکانیسم های علمی و فیزیولوژی که در بدن رخ می دهد مورد بررسی قرار دهیم؛ اینکه در بدن یک فرد معتاد چه رخ می دهد و چه چیز باعث می شود تا این حجم از اختلالات رفتاری را در فرد شاهد باشیم.

ژنتیک

انتقال خانوادگی گرایش و تمایل به مصرف الکل، تا حدودی به صورت ژنتیکی از یک نسل به نسل بعد القا می شود. تحقیقاتی که بر روی حیوانات صورت گرفت، نشان می دهد که برخی از رفتار های خاص مربوط به الکل، از جمله حساسیت به سرخوشی، عادت به سرخوشی، تاثیرات تسکین دهندگیِ الکل، بیشتر شدن مصرف به مرور زمان و سختیِ ترک، همگی دارای ریشه های ژنتیکی اند.

مشاهدات به عمل آمده از سوی خانواده های دارای دو قلو، همگی از این نظریه که اعتیاد می تواند ریشه ی ژنتیکی داشته باشد حمایت می کنند. مطالعات انجمن ملی سوء مصرف الکل و الکل گرایی، این را به اثبات رسانده است که تغییر وضعیت از فردی سالم به فردی دارای اعتیاد به الکل، باعث می شود نوسانات امواج مغز دست خوش تغییراتی شود. این تغییرات مغز و عملکرد مغزیِ یک فرد سالم را نسبت به یک فرد دارای اعتیاد، متفاوت نشان می دهد و به خوبی می تواند به متخصصان نشان دهد که مصرف الکل می تواند روی کدام قسمت از مغز و ژنتیک فرد تاثیر بگذارد.

یافته های دانشمندان روی انسان ها نیز تغییرات الگوریتمی بدن و نیز پاسخ های متفاوت افراد دارای اعتیاد را به آزمایش های ژنتیکی و سایر آزمایش های عکس برداری و … نشان می دهد. به عنوان مثال افرادی که تمایل شدید و غیر قابل کنترلی به مصرف الکل و همچنین تریاک از خود نشان می دهند؛ این افراد در آزمایش های خود سطح پایینی از بتا-اندورفین را نشان می دهند.

در سال ۱۹۹۶ طیِ تحقیقی توسط “کاریشنان و داونداییل” به روی نوسانات مغزی، در تصویر برداری ها از افراد دارای تمایل شدید به استعمال مواد مخدر و الکل، این مساله به اثبات رسید و آنها اذعان داشتند هیچ تردیدی وجود ندارد که توسعه ی اعتیاد به مواد مخدر، دارای فاکتورهای تاثیر گذاری است که ریشه ی این فاکتورها تا حدودی در ژن فرد قرار دارد.

برای اینکه بحث بیشتر از این تخصصی نشود، تا همینجا کافی است که بدانید نظریات ابتدایی پیرامون اینکه ریشه ی اعتیاد به مواد مخدر و مصرف الکل، در ژن فرد هم می تواند قرار داشته باشد اکنون به اثبات رسیده است و دیگر یک نظریه ی قدیمی محسوب نمی شود؛ آزمایش ها ی گوناگون از جمله تصویر برداری های مغزی و … نیز همگی این مساله را نشان می دهند.

با اثبات ابعاد ژنتیکی و فیزیولوژیکیِ اعتیاد دیگر مانند قدیم سوء برداشتی نسبت به اعتیاد وجود نخواهد داشت و افراد دیگر اعتیاد را یک فقدان قدرت اراده و مشکلی اخلاقی نمی بینند یا پرستاران برداشت های بد و قضاوت های شخصی نادرستی پیرامون افراد دارای اعتیاد نمی کنند.