روانشناس بالینی

در کنار روش‌های درمان از جمله سم‌زدایی اعتیاد و درمان‌ دارویی اعتیاد ، روانکاوی اعتیاد و درمان‌های روانشناختی نیز کمک بزرگی به درمان ، پیشگیری از عود و بازگشت وتوان بخشی معتادان می‌کنند. اجرای روان درمانی می‌تواند اثرات دارو درمانی را تقویت کند. مداخلات روانشناختی بخشی اجتناب ناپذیر از درمان وابستگی به مواد است. هدف از روان درمانی معتادان ، استفاده از اصول ، مفاهیم و یافته‌های روانشناسی در درمان وابستگان به مواد است. روان درمانی می‌تواند منجر به افزایش انگیزه ، حمایت اجتماعی ، یادگیری مهارت‌های ارتباطی و چگونگی مقابله با مشکلات ناشی از مصرف مواد شود. عامل مهم بازگشت به اعتیاد، بیشتر عامل روانی است تا جسمانی ، یعنی معتاد از نظر روانی به مصرف مجدد احساس نیاز می‌کند ، بنابراین در روان درمانی ، پیشگیری از عود یا بازگشت پدیده بسیار مهمی تلقی می‌شود. نخستین تبیین‌های مربوط به اعتیاد و روش درمان آن از سوی روانکاوان مطرح شد. به دنبال آن به تدریج دیدگاه‌های شناختی – رفتاری و رویکردهای منشعب از آن نیز به مسأله اعتیاد پرداختند‌.

از نظر روان درمانگران پیرو دیدگاه روانکاوی اعتیاد ، ریشه اعتیاد در تعارضات روانی است. اعتیاد نشانه‌ای از آشفتگی بنیادی ، عملکرد ناقص من ، نقصان در کارکرد عاطفی و روابط شیئی و در کل ناشی از مشکلات روانشناختی است و علامتی از مشکلات هیجانی اساسی می‌باشد. روانکاوان حل تعارضات روانی را در درمان مشکلات وابستگان به مواد مهم می‌دانند و معتقدند که با رفع این تعارضات اعتیاد به عنوان یک علامت ، برطرف خواهد شد. بر اساس رویکردهای جدیدتر روانکاوی، اعتیاد ناشی از نقص در کارکردهای دفاعی و انطباقی و روابط شیئی آشفته است و در این رویکردها درمانگر نقش یک معلم یا راهنما را دارد که بر آموزش وابستگان به مواد برای قطع وابستگی تأکید می‌کند.

کمپ ترک اعتیاد نشاط در شیراز با استفاده از تجربه متخصصان ترک اعتیاد، روانکاوی و درمان ذهنی اعتیاد را در برنامه ترک اعتیاد خود قرارداده است. بر اساس نظر ادوارد خانتزیان روانپزشک ، سوء مصرف مواد ناشی از تلاش فرد برای تقویت احساس ضعف خود و جبران عملکرد ناقص من است. بر این اساس هدف درمان ، کمک به بیمار جهت افزایش عملکرد من و رسیدن به بینش می‌باشد. خانتزیان پیشگیری از بازگشت و خودیاری را نیز از عناصر مهم درمان می‌داند. او برای درمان وابستگان به مواد گروه درمانی به شیوه روان پویایی را ابداع کرده است.