تشریح اعتیاد
تشریح اعتیاد
اعتیاد چیست؟
اعتیاد یک شرایط پیچیده و بیماریِ ذهنی است که خود را با استعمال اجباریِ مواد مختلف، علی رغم عواقب زیان آور آن ها، نشان می دهد. افرادی که با اعتیاد دست و پنجه نرم می کنند، همواره بر استعمال نوع خاصی از مواد که به آن خو گرفته اند متمرکز اند؛ این مواد می تواند الکل، مواد مخدر یا حتی مواد شیمیایی چون چسب باشد و شدت آن به حدی است که بر سرتاسر زندگی فرد سایه می اندازد.
این افراد همچنان به استعمال مواد مخدر یا الکل خود ادامه می دهند؛ علی رغم اینکه می دانند این کار آنها را با مشکلات و مسائلی در آینده مواجه می کند. با این حال اما امروزه درمان های اثربخشی برای رهایی از اعتیاد و از سر گیریِ یک زندگی سالم و هدفمند در دسترس است.
افراد می توانند به انواع مختلفی از مواد اعتیاد پیدا کنند، از جمله:
- الکل
- ماریجوانا
- قرص های توهم زا
- استنشاق کننده هایی چون مواد چسبی
- داروهای روان درمانی مانند داروهای ضد افسردگی
- کوکائین، متامفتامین و سایر مشروبات الکلی
- تنباکو
- هروئین، کدئین و ضد درد ها
افرادی که دارای اختلالات استفاده از مواد می باشند، در واقع تفکر و رفتار آنها دچار انحراف شده است. تغییراتی که در سیستم عملکردی مغز آنها بوجود آمده است باعث شده تا این افراد همواره تمایل شدیدی برای استعمال مواد مخدر داشته باشند و برای آنها بسیار مشکل است که یکباره از این مواد دست بکشند.
در این زمینه مطالعاتی با تصویر برداری از مغز افراد صورت گرفت و این مطالعات تغییراتی را در قسمت هایی از مغز نشان دادند که این قسمت ها مربوط به قضاوت، تصمیم گیری، یادگیری، حافظه و کنترل رفتار بودند؛ این یعنی این قسمت ها از مغز در افرادی که به اعتیاد مواد مخدر دچارند، تغییر کرده و شباهتی به تصاویر ثبت شده از یک فرد سالم ندارند.
این مواد اعتیاد آور می توانند باعث تغییرات مضری در نحوه ی عملکرد مغز شوند و قسمت بد ماجرا این است که این تغییرات تا مدت ها پس از اولین استعمال مواد مخدر در فرد باقی می مانند – همان مستی یا به اصطلاح عامیانه حالتِ سرخوشی و کیفی که پس از اولین مصرف در مصرف کننده مشاهده می شود. سرخوشی به حالتِ لذت و آرامش شدید یا هوشیاری بالایی گفته می شود که ناشی از استعمال مواد مخدر است و سرخوشی هر ماده ی مخدری نسبت به دیگری فرق دارد.
در طول زمان، تحملِ فردی که به یکی از مواد مخدر اعتیاد پیدا کرده است دچار تغییر می شود و هر بار به حجم بالاتری از مواد مخدر نیاز دارد تا تاثیر آن را در بدن خود پیدا کند و همین نقطه ی شروع اعتیاد و بیشتر و بیشتر شدن مصرف مواد مخدر در طول زمان است؛ چون فرد به حالت سرخوشی، لذت و تاثیری که مواد مخدر در بدن وی ایجاد کرده است، اعتیاد پیدا کرده و میزانِ مصرفِ بار اول به او این تاثیرات را نمی دهد.
طبق مطالعات انجمن ملی استعمال مواد مخدر، افراد به دلایل مختلفی به استفاده از مواد مخدر روی می آورند که برخی از شایع ترینِ این دلایل عبارت اند از:
- برای اینکه احساس خوبی داشته باشند – احساس لذت
- برای اینکه احساس بهتری داشته باشند – تسکین استرس
- برای بهتر کار کردن – بهبود عملکرد
- کنجکاوی و فشار از سوی طرف مقابل
افرادی که با این اختلالات رفتاری تحت نام اعتیاد سروکار دارند، حتی اگر خودشان هم بخواهند از مشکلی که دارند دست بکشند، باز هم نمی توانند. اعتیاد در واقع نه تنها سیستم سلامت، اراده و تصمیم گیری آنها را تحت تاثیر قرار داده است، بلکه این تاثیر بر اعضای خانواده ی آنها نیز مشهود است و در زندگی شخصی و کاری آنها نیز می توان رد این تاثیرات را مشاهده کرد. یکی از بارزترین تاثیرات استعمال مواد مخدر و الکلی این است که افراد را دچار بیماری های گوناگون کرده و مرگ زودرس را در این افراد شاهد هستیم.
علائم اختلالات ناشی از استعمال مواد، در چهار مقوله طبقه بندی می شوند:
- سیستم کنترلی معیوب: تمایل و اشتیاق شدید به استفاده از مواد و تلاش های منجر به شکست در کنترل یا کاهش میزان مصرف .
- مشکلات اجتماعی: مواد باعث این می شود که فرد در تکمیل وظایفی که در محل کار، مدرسه، یا منزل برعهده دارد با شکست مواجه شود و از فعالیت های اجتماعی و تفریح در میان مردم و خانواده دست بکشد.
- استعمال توام با ریسک: فرد گاها در شرایط و مکان های پر از ریسک اقدام به استعمال می کند.
- تاثیرات مواد: سطح تحمل ( یعنی فرد برای اینکه به لذت و تاثیر مطلوبِ خود برسد به میزان بیشتری استعمال مواد، نسبت به دفعه های قبل نیاز دارد). هر مواد نسبت به ماده ی دیگر، تاثیر متفاوتی بر فرد می گذارد.
بسیارند افرادی که هم زمان هم از اعتیاد رنج می برند و هم از بیماری روانی. ممکن است بیماری روانی، خود باعث روی آوردن فرد به استعمال مواد مخدر شود و گاه ممکن است بیماری روانی فرد ناشی از استعمال مواد مخدر باشد. با این حال اعتیاد نیز مانند بسیاری از بیماری های امروزه در سرتاسر جهان، چیزی نیست که نتوان آن را درمان کرد.
امروزه برای انواع مختلف اعتیاد، درمان هایی در دسترس است که می توان به راحتی فرد را پس از مدتی تحت درمان قرار دادن، از ماده ی مخدر مربوطه پاکسازی کرد. به این باید توجه کرد که درمان فرد به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله نوع ماده، سن مصرف کننده، میزان مصرف و مرحله ای از اعتیاد که فرد در آن قرار گرفته است.
