اصول و مبانی ترک اعتیاد – سوالات پر تکرار – بخش دوم

ترک اعتیاد چه مدت زمان می برد؟

پیشروی های هر فرد در دوره ی ترک اعتیاد، متفاوت است و نمی توان مدت زمان از پیش برنامه ریزی شده و مشخصی برای آن در نظر گرفت؛ اما با این حال محققان در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده اند که هرچه دوره طولانی تر باشد اثربخشی و خروجی بهتری نیز خواهد داشت. عموما برای اغلب بیماران طول دوره ی کمتر از ۹۰ روز توصیه نمی شود و اگر بیمار به دنبال خلاصی کامل از مواد اعتیاد آور است باید بیشتر از ۹۰ روز تحت درمان قرار بگیرد. برای آن دسته از افرادی که متادون مصرف می کنند، ۱۲ ماه دوره ی مصرف تجویز می شود و این در حالی است که افرادی که دارای اعتیاد به تریاک می باشند، گاه تا چند سال به مصرف متادون ادامه می دهند.

ترک دوره ی درمان یکی از مسائلی است که بسیاری از برنامه های ترک اعتیاد را تحت تاثیر قرار می دهد و به همین جهت متخصصان در برنامه های ترک اعتیاد، از تکنیک های انگیزشی استفاده می کنند تا بدینوسیله بتوانند افراد را در فرایند ترک اعتیاد حفظ کرده و آنها را مشتاق به ترک و ادامه ی برنامه نگه دارند.

در صورتی که اعتیاد را به عنوان یک بیماری مزمن بشناسید، دائما به آن توجه کنید و نظارت خود را بر آن هرگز قطع نکنید، فرایند درمان می تواند موفقیت آمیز و اثربخش باشد؛ اما به این نیز توجه داشته باشید که درمان از چند بخش تشکیل می شود و هربار بیمار باید تحت فرایند درمانی مختلفی متناسب با دوره و برنامه ی درمانی خود قرار گیرد.

چه چیزی به افراد کمک می کند تا در فرایند درمان اعتیاد بمانند و آن را ترک نکنند؟

از آنجا که ماندن در دوره ی درمان و ترک نکردن آن برای رسیدن به تمام خروجی های از پیش تعیین شده از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، می بایست استراتژی هایی برای حفظ افراد در فرایند درمان تدارک دیده شود. اینکه یک بیمار در دوره ی درمان بماند یا خیر، به دو دسته از فاکتورها بستگی دارد؛ فاکتورهای مربوط به شخص و فاکتورهای مربوط به برنامه ی درمان.

فاکتورهای شخصی حفظ درمان و ترک نکردن دوره شامل مواردی می شوند از جمله: انگیزه های فردی برای تغییر رفتارهای ناشی از استعمال مواد مخدر، میزان حمایت خانواده و دوستان و اخیرا فشارهای ناشی از سیستم قضایی، خدمات نگهداری از فرزند، کارفرما یا خانواده.

در برنامه ی درمانی یک فرد، روانشناسان بالینی که در کلینیک قرار دارند می توانند رابطه ای مثبت و درمانی با بیمار برقرار کنند. روان شناسان بالینی باید این را تضمین کنند که آیا برنامه ی درمانی با فرد مطابقت دارد یا خیر، آیا فرد برنامه را بطور مناسب دنبال می کند و آیا به انتظارات درمانی خود رسیده است یا خیر. در یک فرایند درمانی می بایست هم زمان خدمات پزشکی، روانشناختی و اجتماعی در دسترس باشد.

از آنجا که برخی از فاکتورها از جمله بیماری های جدی و خطرناک مانندِ ایدز یا ناراحتی های روان شناختی و نیز سوابق جنایی، می تواند منجر به این شود که فرد به احتمال بیشتری نسبت به سایر افراد، فرایند درمان را ترک کرده و از کمپ فرار کند، گاها متخصصان ممکن است به مداخله گرهای شدیدی روی آورند.

چگونه افراد بیشتری را وارد فرایند درمان کنیم؟

سالهای سال است که یکی از مشکلات متخصصان در زمینه ی ترک اعتیاد مساله ای بنام شکاف درمانی شناخته شده است، یعنی از میان افرادی که حقیقتا به درمان این اختلال رفتاری نیازمند اند، صرفا افراد کمی برای درمان مراجعه کرده یا تحت درمان قرار می گیرند.  طبق بررسی به عمل آمده در سال ۲۰۱۱، نزدیک به ۲۲ میلیون فرد بالای ۱۲ سال در آمریکا به انواع مواد مخدر و الکل اعتیاد داشتند اما از این آمار صرفا ۲٫۳ میلیون نفر درمان شده اند و مابقی افراد مراجعه ای برای درمان نکردند و این همان شکاف درمانی است که در ابتدا به آن اشاره شد.

کاهش این شکاف درمانی مستلزم رویکردی چندمنظوره است. استراتژی هایی چون افزایش دسترسی به درمان اثربخش، کاهش نابهنجاری های اجتماعی و افزایش آگاهی نسبت به ارزش درمان اعتیاد، هم در بین افراد دارای اعتیاد و هم در بین متخصصان سلامت می تواند اولین گام برای بهبود این شکاف باشد. یکی از این رویکردها، رویکردی است که به اختصار آن را با SBIRT می شناسند به معنای نظارت، مداخله ی کوتاه و بازگشت به درمان.  از این رویکرد برای درمان اثربخش اعتیاد به انواع مواد الکلی و تنباکوها استفاده می شود و به خوبی نیز موفقیت خود را نشان داده است.

یک برنامه ی درمانی می بایست دائما استراتژی های خود را متناسب با جامعه و فرد بیمار توسعه داده و سعی کند همواره این آگاهی را در میان افراد توسعه دهد که درمان می تواند آنها را به طور سالم و آگاه، مجددا به آغوش اجتماع، خانواده و محل کار بازگرداند. با افزایش آگاهی و جذاب تر نشان دادن فرایند درمان، و ذکر مزیت های کامل آن، این شکاف درمانی نیز روز به روز کاهش خواهد یافت. بسیارند افرادی که فرایند درمان برای آنها فرایندی ترسناک و توام با درد و رنجی فراوان به تصویر کشیده شده است درحالی که اینگونه نیست و می توان با آگاه کردن فرد نسبت به چگونگی فرایند درمان، تصویر مثبت و جذابی از آن برای آنها تشریح کرد.

خانواده و دوستان چگونه می توانند در زندگی کسی که به درمان اعتیاد نیازمند است، تحول ایجاد کنند؟

خانواده و دوستان می توانند نقش های حیاتی در انگیزه بخشیدن به کسی ایفا کنند که دارای مشکل اعتیاد به مواد مخدر است؛ آنها می توانند فرد را وارد فرایند درمان کنند و می توانند به او انگیزه و روحیه ی لازم برای ماندن در درمان را ببخشند. خانواده درمانی، خود می تواند برای افراد دارای اعتیاد، به خصوص افراد بزرگسال حائز اهمیت باشد. شرکت اعضای خانواده یا سایر افراد دارای اهمیت برای فرد، در فرایند درمان ترک اعتیاد می تواند به فرد قدرت بیشتری دهد و خود نوعی مزیت مضاعف محسوب شود.

محل کار چگونه می تواند در درمان استعمال مواد نقش ایفا کنند؟

EAP ها به برنامه های کمک رسانی به کارمندان گفته می شود که بسیاری از شرکت ها و سازمان ها از این برنامه برای رساندن کمک و مشاوره های لازم و کوتاه مدت به کارمندان خود استفاده می کنند. یکی از همین زمینه های کمک رسانی می تواند کمک به آن دسته از کارمندانی باشد که مساله ی اعتیاد دارند، خواه اعتیاد به مواد مخدر یا اعتیاد به الکل و مشروبات الکلی. این برنامه می تواند به شکل گروه درمانی یا درمان های فردی و مشاوره های فردی کمک بسیاری به کارمندان در این زمینه کند.

نکته ی قابل توجه در این زمینه این است که محیط های کاری که از این گروه ها استفاده می کنند، سبک زندگی عاری از اعتیاد را در خود توسعه داده و متعاقبا در این محیط های کاری نظم و انظباط، مهارت های شغلی، به موقع بودن و سایر الزامات موفقیت کاری توسعه داده می شود. برای اجرای این نوع از درمان به تست ادرار، کارمندانی آموزش داده شده و نظارت های کاری دائم نیاز است.

همه ی مدیران کسب و کارها به دنبال این می باشند تا محیط کاری عاری از هرگونه ناهنجاری داشته باشند و همواره کسب و کارشان در بالاترین سطح از نظر خروجی و اثربخشی قرار داشته باشد. به همین جهت پیشنهاد می شود به جای تنبیه، جریمه یا اخراج کارمندان خود (آن گروه از کارمندانی که با مشکل اعتیاد سر وکار دارند)، به کمک گروه های این چنینی و موسسات غیر انتفاعی مشابه دولتی یا خصوصی در این زمینه، مشکل مربوطه را به خوبی مدیریت کرده و اثربخشی لازم را به محل کار خود برگردانند.